Vastpakken is het nieuwe loslaten

Je hoeft maar een willekeurig vrouwenblad uit het schap te trekken en er prijkt iets op de cover als “Loslaten kan je leren”. Ontelbare keren heb zelf ik na iets teveel witte wijn “je moet het loslaten…” tegen een vriendin gelispeld. En bijna iedere trainingsdag is er wel een moment waarop een deelnemer me met verbeten gezicht en soms met tranen in de ogen en trillende stem aankijkt zegt: “Maar ik heb het losgelaten hoor…”.

Oh was het maar zo simpel. Maar helaas is loslaten geen activiteit. Het is niet iets dat je in je agenda kunt zetten en kunt ‘doen’.

Ik kan zo een hele waslijst maken met dingen waar ik graag van af wil en die ik dus graag zou willen loslaten. Mijn ongeduld, mijn altijd aanwezige schuldgevoel, mijn kattigheid, mijn eeuwige onrust, het overgrote deel van mijn angsten, mijn schaamte. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Wat lijkt het me heerlijk om die uit te kunnen gummen, om ze weg te kunnen mediteren, of gewoon keihard mijn aandacht op iets anders te richten en het dan als vanzelf te kunnen vergeten.

“Dat wat er niet mag zijn bepaalt de dynamiek”

Als ik daar een recept voor had, zou ik het direct opschrijven en het in alle talen uit laten geven. Maar zo werkt het eenvoudigweg niet. Sterker nog; hoe harder je je best doet om iets weg te krijgen, hoe hardnekkiger het een plek in je leven inneemt.

“Dat wat er niet mag zijn bepaalt de dynamiek” zei een van mijn opleiders in een coachingsopleiding ooit tegen me. En zo is het.

En hoewel ik mensen heb gezien die in staat zijn om uitzonderlijk lang te verdringen, te verzwijgen of te veroordelen; want dat is wat we met al die ongewenste gevoelens en gedachten doen, het is uiteindelijk niet vol te houden.

Zie het maar als een bal die je met alle kracht die je in je hebt onder water probeert te houden. Hoe harder je duwt, hoe zwaarder het wordt. En hoe je ook je best doet, er komt een moment dat die bal keihard omhoog schiet. En met een beetje pech vol in je gezicht…

Van alles heb ik al geprobeerd om het te winnen van de schaamte. Om de schaamte los te kunnen laten. Als ik maar van die stomme schaamte af kom, dan word ik gelukkig, heb ik vaak gedacht.

Alles wat we geen plek willen geven in ons leven, zal zich op allerlei manieren aan ons opdringen.

Laat ik er eens eentje kiezen van mijn “loslaatlijstje”. Mijn schaamte. Ik kan me heel snel schamen. Van alles heb ik al geprobeerd om het te winnen van de schaamte. Om de schaamte los te kunnen laten. Als ik maar van die stomme schaamte af kom, dan word ik gelukkig, heb ik vaak gedacht. In mijn studententijd nam ik een bijbaantje als naaktmodel voor (hele keurige) kunstenaars. Ik deed gewoon alsof de schaamte niet bestond, in de hoop dat die daarmee zou verdwijnen. Maar dat gebeurde niet. Diep ongelukkig zat ik in mijn blote billen omringd door schildersezels. Als ik me schaamde in gezelschap, stak ik mijn kin in de lucht en schreeuwde ik keihard over de schaamte heen. En op de fiets terug naar huis schaamde ik me voor mijn luidruchtigheid.

Niks hielp. Hoe harder ik probeerde de schaamte los te laten, hoe meer last ik er van had. Er zat niets anders op dan de schaamte recht in het blozende gezicht kijken. Ik onderzocht welke overtuigingen ervoor zorgden dat ik me zo vaak schaamde. Ik ging terug naar de momenten waarop ik me als kind had geschaamd. En uiteindelijk zag ik ook in hoe ik niet alleen last had van schaamte, maar hoe die me ook had geholpen. Hoe het ook een heel vertrouwd veiligheidsmechanisme voor me was. En hoe bang ik eigenlijk werd van de gedachte me nooit meer te schamen.

Ik heb geleerd de schaamte vast te pakken. Leuk was dat niet. Ik ben boos geweest, ik heb er om gehuild en ik heb de schaamte bedankt. Ik heb het niet overwonnen. Het is er nog steeds. Maar lang niet meer zo verlammend als voorheen. Ik heb geleerd om me te schamen, de schaamte toe te laten en vast te pakken en door te gaan met dat wat ik wil doen. En dat is niet iets eenmaligs, maar iets dat ik steeds opnieuw moet doen.

Ik voel mijn hartslag versnellen en de twijfel slaat toe: kan ik niet beter de dag beginnen met iets dat makkelijk verteerbaar en een beetje gezellig is?

Ik heb besloten een trainingsdag te openen met een gedichtje. Een prachtig gedichtje vind ik, dat helemaal past bij de thema’s waar we mee aan het werk gaan, maar wat zal de groep er wel niet van vinden? De schaamte is er al op voorhand. Een paar dagen voor de training, wanneer ik ’s avonds het programma zit voor te bereiden. Ik stel me alle ogen voor die op me gericht zijn. In mijn gedachten laat ik ze van alles over me denken: “Wat is dit voor een zweverig gedoe?”, “Waar ben ik nou weer in terecht gekomen?”. Ik voel mijn hartslag versnellen en de twijfel slaat toe: kan ik niet beter de dag beginnen met iets dat makkelijk verteerbaar en een beetje gezellig is? Onderweg in de auto naar de trainingslocatie besluit ik er toch voor te gaan. Iedereen gaat zitten. Ik kijk rond. Mijn keel knijpt dicht. Daar is de schaamte. Ik adem diep in. Ik voel mijn wangen gloeien. En ik lees mijn gedicht voor. Ik kijk de groep rond. In sommige ogen zie ik ontroering, maar in andere ogen zie ik scepsis. Die ogen maken me bang. Ik ben bang, zeg ik van binnen tegen mezelf. Dat helpt. Ineens kan ik zien dat er in die sceptische blikken misschien ook wel wat angst huist. Het lijkt er op dat ik in ieder geval niet de enige ben die een beetje bang is. Na het voorlezen van het gedicht vertel ik iets over de schaamte en de angst die ik tegenkom wanneer ik dat doe. De groep volgt met prachtige openhartige verhalen over onder andere angst en schaamte. En ik voel me opgelucht, omdat het me gelukt is de schaamte vast te pakken. Morgen weer opnieuw.

Alles dat je leert kennen, dat ben je niet meer”

Doordat de schaamte een onderdeel van me is geworden, heb ik er een stuk minder last van. Of zoals dezelfde opleider ooit tegen me zei: “Alles dat je leert kennen, dat ben je niet meer”. Er is nog wel schaamte, maar het neemt me niet meer volledig over.

Mij zal je dus niet zo snel meer tegen iemand horen zeggen dat hij of zij het beter kan loslaten. Wel dat er iets vastgepakt moet worden. Want vastpakken, dat is het nieuwe loslaten.

Waar loop je tegenaan?

Deel het met ons, verhelder je vraagstuk en onderzoek wat een passende vervolgstap is. Dat doen we met liefde. En kosteloos.  

Wil je ook stappen zetten in je leiderschap of persoonlijke ontwikkeling? Bekijk dan ons aanbod.

Geen blogs missen?